ਊਨਾ, 18 ਫਰਵਰੀ - ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਸਹੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਊਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਗਗਰੇਟ ਬਲਾਕ ਦੇ ਗੋਂਡਪੁਰ ਬਨੇਹਰਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸੱਚ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਹਾਇਕ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਸਵੈ-ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਾ ਰਸਤਾ ਅਪਣਾ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈ।
 ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਤਸਯ ਸੰਪਦਾ ਯੋਜਨਾ (PMMSY) ਅਧੀਨ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਦਾ ਧੰਦਾ ਅਪਣਾਇਆ। ਅਤੇ ਅੱਜ ਉਹ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਫਲ ਉੱਦਮੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ 2.20 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾਇਆ। ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਉਸਨੂੰ 7 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਦੀ ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਆਰਥਿਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਿਆਂਦੀ ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ ਵੀ ਬਣ ਗਈ।
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਿਵੇਕ ਚੰਦੇਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੁੱਖੂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਭਾਗ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਸਵੈ-ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਾ ਸਾਧਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਤਸਯ ਸੰਪਦਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ 40 ਅਤੇ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਬਸਿਡੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕਾਰਪ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਬੀਜ ਬੀਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਨੇ ਸਾਲ 2023-24 ਵਿੱਚ 0.3450 ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੂੰ PMMSY ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ 1.71 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਆਪਣੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ, ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਹੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਫਸਲ ਤੋਂ ਹੀ 2.2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਸਾਲ 2024-25 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਤਲਾਬ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਏ ਅਤੇ ਕਾਰਪ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਧਾਇਆ। ਇਸ ਵੇਲੇ, ਉਸਨੇ ਲਗਭਗ 1.3817 ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀ ਬੀਜ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 6 ਟਨ ਮੱਛੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੇ, ਉਸਨੂੰ ਲਗਭਗ 7.6 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਨਵੀਨਤਾ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਨੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਾਢਾਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਾਲਾਬ ਬਣਾਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਮਿਸ਼ਰਤ ਅਰਧ-ਤੀਬਰ ਕਾਰਪ ਕਲਚਰ ਤਕਨੀਕ ਅਪਣਾਈ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਸਨੇ ਮੱਛੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀ ਦਾ ਚਾਰਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਖੁਆਇਆ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਗਤ ਘਟੀ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਵਧਿਆ। ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਕੇ ਉਸਨੇ 72 ਵਾਧੂ ਮਨੁੱਖੀ-ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੀ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਹੈ ਜੋ ਸਵੈ-ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਰਾਹ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।