ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ- ਦਿਵਿਆ ਜਯੋਤੀ ਜਾਗਰਤੀ ਸੰਸਥਾਨ ਵੱਲੋਂ ਗੌਤਮ ਨਗਰ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਸਾਪਤਾਹਿਕ ਸਤਸੰਗ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂਦੇਵ ਸ਼੍ਰੀ ਆਸ਼ੁਤੋਸ਼ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਭਗਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਅਡੋਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਸਾਧਵੀ ਮੀਮਾਂਸਾ ਭਾਰਤੀ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਰਿੰਦਰ ਤੋਂ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ, ਮੁਕੁੰਦ ਨੂੰ ਯੋਗਾਨੰਦ, ਮੀਰਾ ਨੂੰ ਭਕਤ ਮੀਰਾ ਬਾਈ ਅਤੇ ਭਾਈ ਲਹਣਾ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ‘ਗੁਰੂ’ ਹੀ ਹੈ। 
ਗੁਰੂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕਰੀਗਰ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਗਢਣ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮਲਾਹ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਦੀ ਜੀਵਨ ਨੌਕਾ ਨੂੰ ਭਵਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚੰਚਲ, ਉਫਨਦੀਆਂ, ਭਿਆਨਕ ਲਹਿਰਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਲਕਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮੂਰਤਿਕਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਅਣਗੜ੍ਹ, ਬੇਤਰਤੀਬ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਪਰਖਾਵਾਂ, ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਛੈਣੀ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹਥੌੜਿਆਂ ਦੀ ਮਾਰ ਨਾਲ ਤਰਾਸਦਾ ਤਾਂ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਬਿਖਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਉਹ ਇੱਕ ਕੁਸ਼ਲ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨੀਰਸ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਭਕਤੀ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਅਮਿਟ ਝਲਕ ਭਿਖੇਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।  
ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰੰਗਰੇਜ਼ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਾਗ-ਧੱਬੇ ਦੂਰ ਕਰਕੇ, ਉਸਨੂੰ ਖੌਲਦੇ ਪਾਣੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਘਰਸ਼ਮਈ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਾਰ ਕੇ ਭਕਤੀ ਦੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਰੰਗ ਹੈ ਜੋ ਮਜੀਠ ਵਾਂਗੁ ਹੈ—ਇੱਕ ਵਾਰ ਚੜ੍ਹ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਤਰਦਾ ਨਹੀਂ। ਗੁਰੂ ਇੱਕ ਪਾਰਸ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕੰਚਨ ਰੂਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਤੂ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਹੋਣ ਲਈ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਤਪਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿਸ਼ਮ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕੁੰਭਾਰ ਹੈ, ਜੋ "ਅੰਦਰ ਹੱਥ ਸਹਾਰ ਦੇ, ਬਾਹਰ ਮਾਰੇ ਝਟ" ਦੇ ਸੂਤਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਨੂੰ ਸੰਵਾਰ ਕੇ ਭਕਤੀ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਦ੍ਰਿੜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।  
ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੁਨਰਮੰਦ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੰਵਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤ ਆਨੰਦ ਨਾਲ ਮਾਲਾਮਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ—ਪਰ ਸ਼ਰਤ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਣ ਹੋਵੇ। ਗੁਰੂ-ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਦਾ ਪਾਵਨ ਸੰਬੰਧ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਨੀਂਵ ‘ਤੇ ਹੀ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨੀंਵ ਜਿੰਨੀ ਗਹਿਰੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਸੰਬੰਧ ਉਨਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਾਢ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਸ਼੍ਰੇਸ਼੍ਠ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਯੁੱਧ ਲੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਰਥ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਰੇਕ ਸਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਰਮਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।  
ਬਿਖਰਦੇ, ਵਿਸ਼ਯ-ਵਾਸਨਾਵਾਂ ਵੱਲ ਦੌੜਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰੰ-ਵਾਰ ਖਿੱਚ ਕੇ, ਗੁਰੂ ਦੇ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਆਤਮਿਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੁਆਰਾ, ਸ਼ਿਸ਼ਿਆ ਦਾ ਅਹੰਕਾਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸੁਆਹ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਨਾਲ ਏਕ ਰੂਪ ਹੋਕੇ, ਗੁਰੂ ਦੇ ਚਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋ, ਆਪਣੇ ਆਤਮਿਕ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।