ਦੀਵਾਲੀ ਹਨੇਰੇ ਉੱਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਜਿੱਤ, ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਉੱਤੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।

ਸਾਡੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ - ਦੀਵਾਲੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਹਨੇਰੇ ਉੱਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਜਿੱਤ, ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਉੱਤੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।

ਸਾਡੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ - ਦੀਵਾਲੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਹਨੇਰੇ ਉੱਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਜਿੱਤ, ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਉੱਤੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਡੂੰਘੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੀਵਾਲੀ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੀ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੀਵੇ ਜਗਾਏ, ਜੋ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੈਨੀਆਂ ਲਈ, ਦੀਵਾਲੀ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਂਵੀਰ ਦੇ ਨਿਰਵਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਇਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਢੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਾਲ ਦੇ ਇਨਾਮ ਲਈ ਭਰਪੂਰਤਾ ਅਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਦੀਵਾਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਹ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਕੱਠਾਂ, ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਵੰਡਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗੋਲੀ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਲਈ ਦੀਵੇ (ਤੇਲ ਦੇ ਦੀਵੇ) ਜਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਰਾਤ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਜਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੀਵਾਲੀ ਸਾਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਪਿਆਰ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਸਮਝ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਬਰਕਤਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਆਓ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਸਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਭੁੱਲੀਏ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਰੁਕਣ, ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜੁੜਨ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਉ ਅਸੀਂ ਦਿਆਲਤਾ ਫੈਲਾਉਣ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਈਏ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਦੀਵੇ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਆਓ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰੀਏ। ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਵੇ।
ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਸਬਕ
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੀਵਾਲੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸਾਨੂੰ ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਜਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਕੇ, ਅਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਦੀਵਾਲੀ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਔਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ, ਪਿਛਲੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ ਨਾਲ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਹੈ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ, ਦੌਲਤ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰਤਾ ਦੀ ਦੇਵੀ। ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਪਰਿਵਾਰ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗੋਲੀ ਨਾਲ ਸਜਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਦੀਵੇ ਬਾਲਦੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਿਸਮਤ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਕੇਵਲ ਪਦਾਰਥਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਦੌਲਤ ਦਾ ਵੀ ਸਮਾਂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਧੰਨਵਾਦ ਅਤੇ ਉਦਾਰਤਾ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ, ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੀਵਾਲੀ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਡੂੰਘੀ ਮਹੱਤਤਾ, ਅਮੀਰ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਟਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਸ਼ਨੀ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਆਓ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਣ, ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ, ਅਤੇ ਉਦਾਰਤਾ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਯਾਦ ਰੱਖੀਏ। ਇਹ ਦੀਵਾਲੀ, ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਸਾਡੇ ਮਾਰਗਾਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਨ, ਉਮੀਦ, ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਭਵਿੱਖ ਵੱਲ ਸਾਡੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ।

- ਦਵਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ