ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 18 ਫਰਵਰੀ 2025- ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਵਰਲਡ ਅਫੇਅਰਜ਼ (ਆਈਸੀਡਬਲਯੂਏ), ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਦ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਮਿਡ-ਵੈਸਟ ਐਂਡ ਸੈਂਟਰਲ ਏਸ਼ੀਆ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਅੱਜ ਗੋਲਡਨ ਜੁਬਲੀ ਹਾਲ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ "ਮੱਧਮ ਵੈਸਟ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਭਰਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪੈਰਾਡਾਈਮਜ਼" ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ।
ਸੈਮੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦ੍ਰਿਸ਼, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਹੱਲਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸੈਮੀਨਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਦੇਵੇਂਦਰ ਸ਼ਰਮਾ, ਜੀਓਸੀ-ਇਨ-ਸੀ, ਆਰਮੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਕਮਾਂਡ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੱਤ ਆਪਣੀਆਂ ਖੇਤਰੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦਾ ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਤ ਗ੍ਰੇਟਰ ਵੈਸਟ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ ਵਜੋਂ ਅਤਿ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਸੰਪਰਦਾਇਕਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਵੱਡਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਕਟ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪੀਯੂ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਪ੍ਰੋ. ਰੇਨੂ ਵਿਗ ਨੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਲਈ ਅੱਗੇ ਦਾ ਰਸਤਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਊਰਜਾ ਲਗਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸਮਾਜਾਂ ਲਈ ਖੋਜ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਮੀਨਾ ਸਿੰਘ ਰਾਏ, ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਗ੍ਰੇਟਰ ਵੈਸਟ ਏਸ਼ੀਆ ਫੋਰਮ, ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪਰ ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੈ।
ਡਾ. ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸੈਸ਼ਨ ਦੇ ਸਮਾਪਨ 'ਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਦਾ ਮਤਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਡਾ. ਜਸਕਰਨ ਸਿੰਘ ਵੜੈਚ, ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸਮਾਗਮ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਬੁਲਾਰਿਆਂ, ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਖੋਜ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ। ਡਾ. ਲਕਸ਼ਮੀ ਪ੍ਰਿਆ, ਰਿਸਰਚ ਫੈਲੋ, ਆਈਸੀਡਬਲਯੂਏ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ 'ਤੇ ਅਧਿਐਨ, ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ 'ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪੰਪਾ ਮੁਖਰਜੀ, ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ।
ਪਹਿਲੇ ਬੁਲਾਰੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਜਗਬੀਰ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ, ਸਾਬਕਾ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ, ਐਮਬੀਪੀਐਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਵਿਘਨਕਾਰੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਗਾਜ਼ਾ ਸੰਘਰਸ਼, ਬਸ਼ਰ ਅਲ-ਅਸਦ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਐਮਰੀਟਸ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪ੍ਰੋ. ਕਰੋਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੇ ਹਨ, ਲੱਛਣ ਬਹੁਪੱਖੀ ਹਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨ ਸਹਿ-ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਲਈ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਪ੍ਰੋ. ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ, ਕੂਟਨੀਤੀ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਸਤਰੀਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਜੇਐਨਯੂ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀ ਉੱਭਰ ਰਹੀ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਹਿੰਦੂ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ. ਅਤੁਲ ਅਨੇਜਾ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਆਪਣੀ ਰਣਨੀਤਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਰਗਰਮ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਪਹੁੰਚ ਰਾਹੀਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਟਰੈਕ II ਕੂਟਨੀਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਦੂਜਾ ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਸ਼ਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਮਨਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਆਈ. ਐਸ. ਸਿੰਘਾ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਗਲੋਬਲ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਮਲੇ, ਟੀਏਸੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮਹਾਨ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵੀ ਹੱਲ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ (ਸੇਵਾਮੁਕਤ) ਨੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਸ਼੍ਰੀ. ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਏਰੋਸਪੇਸ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਆਰਮਿੰਗ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਸੀਈਓ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਬਿਪਿਨ ਚੰਦਰਾ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਟਕਰਾਅ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਲਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਡੂੰਘੀ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ। ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡਾ. ਗੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਨ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਗ੍ਰੇਟਰ ਵੈਸਟ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਤਰ ਲਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਡਾ. ਕਬੀਰ ਤਨੇਜਾ, ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਫੈਲੋ, ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਸਟ੍ਰੈਟੇਜਿਕ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਆਬਜ਼ਰਵਰ ਰਿਸਰਚ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਮਹਾਨ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ।
ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਰਾਜ ਸ਼ੁਕਲਾ (ਸੇਵਾਮੁਕਤ), ਮੈਂਬਰ ਯੂਪੀਐਸਸੀ, ਸਾਬਕਾ ਜੀਓਸੀ-ਇਨ-ਸੀ ਏਆਰਟੀਆਰਏਸੀ ਨੇ ਸਮਾਪਤੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰੋ. ਯਜਵੇਂਦਰ ਪਾਲ ਵਰਮਾ, ਰਜਿਸਟਰਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ। ਸੈਮੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਮਾਨ, ਡਾ. ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸਿਵਲ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਯੂਕੇ, ਡਿਜੀਟਲ ਅਤੇ ਸਿਸਟਮ ਟੀਮ ਦੇ ਮੁਖੀ, ਕੈਬਨਿਟ ਦਫਤਰ, ਲੰਡਨ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗ੍ਰੇਟਰ ਵੈਸਟ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸੈਮੀਨਾਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਸਮਝ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਂਝੀ ਸਮਝ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ। ਸੈਮੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਫੈਕਲਟੀ, ਖੋਜ ਵਿਦਵਾਨ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਫੌਜੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ।